به قلم: حدیثه فلاح کریمی

“پايداري” مهمترين ارزش در انجام فعاليت های بشری به شمار مي آيد. آن نوع از گردشگری كه به حفاظت از محيط زيست و كيفيت افزایی محيطی كمك كند، به ساختارها و ايستارهای اجتماعی، فرهنگی جوامع ميزبان احترام گذارد و تمامی دست اندركاران آن از فرصت های درآمدزای پايدار بهره مند شوند، به عنوان “گردشگری پايدار” شناخته مي شود.

گردشگری ورزشی به عنوان صنعتی پیشرو در بسیاری از کشورهای دنیاست که با رشد پیش بینی شده ای معادل 10 درصد در سال در حال اوج گیری و توسعه است . با توجه به قابلیت ها و ظرفیت های فراوان در جذب گردشگر ورزشی در ایران و منافع مختلف آن اعم از توسعه ورزشی، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، و سیاسی می توان از آن با عنوان رکن گردشگری پایدار یاد کرد.

گردشگری ورزشی به دلیل اینکه به زبان یا فرهنگی خاص محدود نیست و همه فرهنگ ها را دربرمی گیرد برای مناطقی که به دلایل خاصی در جذب گردشگر ناموفق بوده اند، بستری مناسب را فراهم می سازد.

علاوه بر ارزآوری قابل توجه این شاخه از گردشگری برای کشورهای میزبان رقابت های بین المللی و جهانی، ایجاد غرور ملی و منطقه ای، وجدان کاری و سختکوشی، احترام به قانون و قانون پذیری، حس رقابت و انگیزه پیشرفت ماحصل توسعه گردشگری ورزشی خواهد بود.

به یقین در استانی که ورزش های تعالی یافته آن با طبیعت سر و کار دارد، تنها فراهم ساختن زیرساختهای گردشگری ورزشی با تکیه بر مطالعات گسترده راهگشای خوبی برای رونق در ابعاد مختلف خواهد بود.

با توجه به منابع موجود در گیلان و امتیازات طبیعی و ورزشی بی شمار آن برای جذب گردشگران ورزشی می توان راه را برای توسعه این صنعت گشود و باتوجه به رشد جمعیت برای غنی سازی اوقات فراغت خانواده ها برنامه ریزی های بسیاری صورت داد.

در استانی که ورزش های تعالی یافته آن با طبیعت سر و کار دارد،تنها فراهم ساختن زیرساختهای گردشگری ورزشی با تکیه بر مطالعات گسترده راهگشای خوبی برای رونق در ابعاد مختلف خواهد بود.

از جمله این ظرفیت ها ، نواحی ساحلی گیلان است که با بهره مندی از جاذبه های طبیعی و همچنین برخورداری از سواحل ماسه ای و مناظر زیبا می تواند یکی از بزرگترین کانون های گردشگری ساحلی باشد. با وجود اینکه بیش از یک دهه از ایجاد مقاصد گردشگری ساحلی در استان گیلان می گذرد اما این مقاصد نتوانسته اند به سطح قابل قبولی از توسعه دست یابند ؛ چرا که وفقیت در توسعه گردشگری ساحلی، نیازمند برنامه ریزی راهبردی است.

واگذاری متمرکز امور گردشگری ساحلی به وازت میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی و نیز مشارکت دادن فعالان بخش خصوصی برای ایجاد و توسعه امکانات مناسب در مقاصد گردشگری ساحلی در کنار بازاریابی کارآمد ، تخصیص تسهیلات مالی و تسهیل فرآیند اخذ مجوز جهت ایجاد مشاغل مرتبط با گردشگری ساحلی توسط جوامع محلی خصوصی و حمایت از تشکل های مردم نهاد در جهت آموزش و ارتقاء فرهنگ زیست محیطی از تنها بخشی از اقدامات لازم الاجراست که هزینه بالایی را برای دولت به همراه ندارد.

گردشگري سلامت به عنوان يكي از حوزه های نوين گردشگري مدرن و دارای ظرفیت در گیلان است که با توسعه گردشگری ورزشی مفهومی تنگاتنگ دارد ، بگونه ای که با پرداختن به ارکان و مضامین گردشگری ورزشی دستاوردهای مطلوبی در حوزه سلامت محقق می شود که می توان از آن به عنوان گردشگری سلامت یاد کرد. توسعه گردشگری میان رشته ای سلامت و ورزش ، نياز مبرم به ايجاد نگرش مطلوب از مقصد دارد. بدين منظور مي توان از اصول بازاريابي اجتماعي به منظور توسعه تصوير مطلوب از مقصد در ذهن گردشگران بهره برد.

ایجاد دهکده سلامت و طبیعت درمانی بخشی از گردشگری سلامت محسوب می شود که بعنوان راهکاری نوین در جهت ارتقاء سلامت روانی شهروندان به شمار می آید. این مجموعه می‌تواند در اندازه‌های متفاوت و بسته به حجم سرمایه‌گذاری و اهداف استراتژیک سرمایه‌گذاران ساخته شود. در واقع یک دهکده سلامت کامل می‌تواند به تمام زمینه‌های مرتبط با سلامت بپردازد و تمام نیازهای سلامتی یک جامعه را برآورده کند.

تور گردشگري پياده كه نوعی از گردشگری فرهنگی به حساب مي آيد، روشی است كه به تحقق گردشگري پايدار كمك می‌كند ، اما اين نوع گردشگری به رغم گسترشی كه در مناطق شهری گردشگر پذير دنيا داشته، در ايران كمتر مورد توجه است و آن چه به عنوان تور گردشگری پياده در كشور ما معرفی شده محدود به سفرهای پياده گردشگری يا راهپيمايی های خارج از محيط شهری است.

بازی های بومی محلی از دیگر ظرفیت های گردشگری ورزشی است که با طراوت و شادابی حاصل از تعامل و کنشگری مردمی حين انجام بازی ، به نوعی پويايی و تحرک را برای شهروندان و روستاييان به ارمغان می‌آورد، زیرا با وجود فقدان زيرساخت‌های مناسب فيزيکی و مديريتی جهت برگزاری پرشور اين بازی ها در بافت شهر و روستا، علاقه‌مندان خودجوش اين چالش‌ها را دفع کرده و علاوه بر برگزاري آن در محيط خانوادگی، گاهي دامنه نفوذ آن را به فضاهاي شهری و روستايی مي‌کشانند.

ضرورت سازماندهی و مديريت چنين فرصت‌هايي براي متوليان امور زماني مضاعف مي‌‌شود که امکان برگزاري جشنوارهايی هدفمند را در بين سنين مختلف ذینفعان و در مناطق جغرافيايی شاخص اين بازي‌های بومي و محلي تدارک ديد و با اين رويکرد زمينه شکوفايی و ترويج گردشگری مبتنی بر بازی های مذکور را با رويکرد برندسازی منطقه‌ای بازی های موجود رونق بخشيد و چالش‌ها و تهديدهای احتمالی ناشی از بی توجهی نسبت به ساماندهی آن را تعديل و مديريت کرد.

اهميت خاص اين امر، زمانی آشکار مي‌شود که در جوار پتانسيل‌ها و ظرفيت‌های متعدد گردشگری تاريخی، طبيعت‌گردی شهری و روستايی و… ضمن احيای فرهنگ شفاهی و دانش بومی حلقه‌های مفقوده زنجيره ارزش خدمات گردشگری را در مناطق هدف با مديريت اين بازی ها ترميم و تکميل کرد و عناصر زيست‌بوم گردشگری منطقه‌ای را با بازی های مذکور جذاب و متنوع‌تر کرد تا ماندگاری گردشگر در اين زيست‌بوم‌ها تثبيت و رونق اقتصادی مناطق هدف بازی های بومی و محلی بيشتر شود.

به رغم همه این مطالب ، باید توجه داشت که برای رسیدن به این امر توسعه ورزشی فراموش کرد که ورزش تنها وسیله سرگرمی نیست، بلکه سلامت و بهداشت فردی و اجتماعی یک جامعه را نیز در بر می‌ گیرد، بعد از آن با اختصاص بودجه‌ ای مناسب، تاسیسات و امکانات زیربنایی متناسب با شرایط جغرافیایی و اقلیمی هر منطقه ایجاد شود.

بر اساس مطالعات و امکان سنجی های صورت گرفته باید تلاش نمود تا سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی استان گیلان به گونه‌ای منظم و مستمر بخشی از وقت خود را در زمینه‌ موضوعات گردشگری ورزشی اختصاص دهند و همچنین به دنبال اهدافی همچون ایجاد و گسترش تعاملات بین سازمانی با رویکرد ارتقای توانمندی گردشگری ورزشی، شناسایی نخبگان و صاحب نظر در حوزه ورزش و نیز بررسی نقش توسعه پایدار گردشگری ورزشی در ایجاد همبستگی اجتماعی، ارتقای شور و نشاط در جامعه و امنیت عمومی باشند.